สำนักศิลปวัฒนธรรมและพัฒนาชุมชนเป็นโครงสร้างส่วนราชการที่ถูกกำหนด ในพระราชบัญญัติมหาวิทยาลัย ๒๕๔๗ โดยกำหนดให้มีภารกิจและบทบาทหน้าที่ในการส่งเสริมทำนุบำรุงสืบสาน พัฒนาการถ่ายทอดและ การอนุรักษ์ศิลปวัฒนธรรมของชาติและของท้องถิ่นโดยเฉพาะภูมิปัญญา ที่เกิดจากท้องถิ่น นอกจากนั้นสถาบันยังมีสิ่งที่มีคุณค่าทางประวิติศาสตร์ คือ พระตำหนักใหญ่ (ตำหนักเทา) และพระตำหนักดอนแค (ตำหนักแดง) รวมถึงเขตพระราชฐานทั้งหมดของสมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินี ในรัชกาลที่ ๗ ซึ่งพระองค์ได้ทรงริเริ่มโครงการส่งเสริมงานด้านศิลปหัตถกรรมพื้นบ้านในจังหวัดจันทบุรีให้ราษฎรได้มีรายได้และเรียนรู้การพึ่งตนเอง มหาวิทยาลัยฯ จึงได้กำหนดยุทธศาสตร์เพื่อการอนุรักษ์และพัฒนาเป็นมรดกทางศิลปวัฒนธรรมเพื่อสืบทอดคุณค่าทางประวัติศาสตร์และยังพัฒนาเข้าสู่ระบบการท่องเที่ยวของจังหวัดด้วย